SBR 638A
De SBR 638A “Super Ondulina”
SBR is de afkorting van “Société Belge Radio-electrique”, een van de grotere zo niet de grootste van de Belgische radiomerken en opgericht in 1922. Omstreeks 1960 is de productie onder de naam SBR stopgezet. SBR heeft in de periode tussen 1922 en 1960 een aantal fraaie toestellen geproduceerd, waarvan dit er één is. Ook werden in de jaren vijftig televisietoestellen gemaakt.
S.B.R. start in 1922 als eerste fabrikant in België met de serieproductie van radiotoestellen. Op 1 januari 1924 begint, op initiatief van S.B.R., Radio-Belgique als eerste Belgische omroep met radio uitzendingen. De eerste proefuitzending is op 23 november 1923, en duurt 15 minuten. Dit onder het motto: pas als er iets te ontvangen valt verkoop je radio’s.
Het bedrijf groeit snel, halverwege de jaren '30 worden al 500 radio's per dag gemaakt. In deze periode blijft S.B.R. een puur Belgisch bedrijf en onafhankelijk van buitenlandse belangen.
Een aantal ontwerpen kreeg de naam “Ondolina”: na de introductie van de superheterodyne werd de naam “Super Ondolina” gebruikt. In mijn collectie bevinden zich de SBR 442U/460 A uit 1939/1940, de SBR 522A uit 1950 en de hierna beschreven SBR 638A uit 1937/1938. Van de SBR 638 is ook een U-versie gemaakt: de SBR 638U
Het toestel beschikt over de Lange,- Midden- en Korte Golf.
De buizenbezetting bestaat uit: 6D6/ 6A7/ 6D6/ 75/ 6L6/ 6G5/ 80. Allemaal lampen met een UX-6 voet behalve de 6L6, die heeft een octal voet.
De 6D6 is de h.f. trap, de 6A7 de oscillator/mengtrap, de 2e 6D6 de m.f. trap, de 75 de detector/l.f. voorversterker, de 6L6 de l.f. eindtrap. De 6G5 de afstemindicator en de 80 de gelijkrichter.
De h.f. versterkertrap met twee afgestemde kringen voor LG en MG doet zijn werk qua spiegelonderdrukking goed, ondanks de lage m.f. van 123 kHz. Op de Korte Golf zijn de prestaties matig: de h.f. trap is dan uitgeschakeld en daarmee ook de extra preselectie. Door de lage m.f. is de spiegelonderdrukking slecht. Het toestel is voorzien van “stille afstemming” wanneer men tijdens het afstemmen op de volumeknop drukt wordt het geluidsvolume zeer sterk teruggebracht: net genoeg om nog iets te horen en met behulp van de afstemindicator zuiver af te stemmen.
Een andere bijzonderheid is de afstemindicatie: hiervoor is geen wijzer gebruikt maar een lichtstreep die de stationsnamenschaal van binnen uit aanlicht.
Omdat ook de toonregeling is gekoppeld met variabele bandbreedte in de m.f. versterker, is al met al sprake van een luxe toestel. Ook de ruim bemeten luidspreker met een diameter van 26 cm draagt hier aan bij. Na de eerste restauratie in 1999 klonk het in eerste instantie allemaal heel goed.
Ook dit toestel is afkomstig van de inmiddels legendarische “Bossche Vlooienmarkt” en aangeschaft in 1998, in eerste instantie als slooptoestel. Op de achterwand na was het dan wel compleet, maar heel vuil en roestig en de lak van de kast verkeerde in zeer slechte conditie. De stationsnamenschaal heeft wat beschadigingen. Het heeft waarschijnlijk jaren in een vochtige omgeving gestaan. De rubber draden naar de luidspreker waren verteerd. Geen netsnoer.
Er waren sporen aanwezig van vorige reparaties: zo lijkt het luidsprekerdeck ooit te zijn vervangen, enkele weerstanden en condensatoren zijn van latere datum en de originele afvlakelco’s zijn vervangen door kennelijk na-oorlogse exemplaren.
Reparaties
Reparaties Inwendig 1999
- Buizen getest en in orde bevonden, alleen afstemoog is zwak.
- Luidsprekertrafo heeft overgangsweerstand, gerepareerd met de “hoogspanning reparatie methode”
- Isolatie weerstand tussen primaire en secundaire kant van voedingstrafo gemeten en in orde bevonden (meer dan 10 MOhm)
- Verteerde rubberdraden naar luidspreker vervangen.
Reparaties Uitwendig 1999
- De zijkanten en de bovenkant van de kast blank geschuurd en gelakt met PU lak op waterbasis. Voorzijde in originele toestand gelaten, alleen overgelakt met voornoemde lak. Dit heeft een fixerend effect op enigszins losse/gebarsten lak. Zwarte houten voet opnieuw zwart gelakt.
- Vervangende achterwand gemaakt van gaatjesboard.
Reparaties Inwendig 2000
- Vervangen componenten: 2 ontkoppel C’s in AVR circuit bij mengtrap en h.f. trap (50.000 cm) lek.; koppel C tussen l.f. trap en ingang eindtrap (50.000 cm) lek.; roosterweerstand osc, 50k, was 80k geworden.; anodeweerstand eerste l.f trap, 250k, was 500 k geworden.:
- Ontkoppel C kathode mixer vervangen (100.000 pf) lek.; padding C MG oscillatorcircuit Vervangen (12.000 cm) lek, verlopen.; koppel C MG vervangen (20.000 cm) lek, periodiek onderbroken. Ontkoppel C voor h.f. in afstemoog vervangen (10.000 cm) lek, geen capaciteit meer.
- Nieuwe afvlakelco in voeding geplaatst.
- Afstemsysteem gerepareerd.
Toestand na Reparaties
- Status maart 2000: Goed werkend toestel. Ziet er weer acceptabel uit. Vervangen onderdelen in zakje achterin toestel gedaan.
- Speeltest in 2001: Afstemschaal loopt niet goed, geen volledig KG bereik, doorlaatkromme m.f. versterker lijkt niet te kloppen (geluid asymmetrisch). Hiervoor moet waarschijnlijk de m.f. trafo gedemonteerd worden. Nog niet gedaan.
- Speeltest in 2016: Zware brom, geen geluid. Moet opnieuw geheel worden nagezien.
Karakteristieken
Merk: | SBR |
Type: | 638A |
Serienummer: | 80998 |
Bouwjaar: | 1937/1938 |
Frequentiebereiken: | LG/ MG/ KG |
Middenfrequentie: | 123 kHz |
Buizenbezetting: | 6D6/ 6A7/ 6D6/ 75/ 6L6/ 6G5/ 80 |
Schaalverlichting: | 6 x 6,3 Volt |
Bediening: | Draaiknoppen aan de voorkant: v.l.n.r.: Netschakelaar/ Volume, Toonregeling, Afstemming, Golfbereikschakelaar. |
Voedingsspanning: | 110/ 130/ 145/ 220/ 245 Volt wisselspanning. Verbruik: — |
Antenne: | extern |
Externe Aansluitingen: | Antenne, Grammofoon, Externe L.S. Hoogohmige uitgang - staat hoogspanning op!) |
Maten (H x B x D): | 36 x 62 x 31 cm |
Gewicht: | circa 14 kg |
Kast: | Gefineerd hout, diverse kleuren bruin met tekening. |
Bijzonderheden: | Fraai en luxe toestel. Lichtstraal als afstemwijzer |
Typenummers componenten: | Luidspreker: Externe bekrachtiging (electro-dynamisch) |
Collectienummer: status: | 26 In de collectie |