Philips BX 760 X

Eind jaren veertig en begin jaren vijftig was het beluisteren van de Korte golf banden zeer populair. Vermoedelijk is een van de oorzaken dat in de Tweede Wereldoorlog de korte golf als medium voor nieuwsgaring onontbeerlijk was.

Philips speelde daarop in door een aantal goede ontvangers te produceren die hiervoor speciaal waren uitgerust. Zo was daar de BX 660X, de BX 665X (tropenversie van de BX 660X) en de BX 760A en BX 760X.

Het waren uitstekende korte golf ontvangers voorzien van een h.f. versterkertrap en daarmee twee afgestemde ingangskringen en een ingenieus systeem voor bandspreiding, niet eerder in omroepontvangers toegepast, en daarna ook niet meer. Ook de prestaties op de Lange- en middengolf waren zeer goed, ook omdat aan het laagfrequent gedeelte veel aandacht was besteed. Met zijn 18 kg is het ook letterlijk een zwaargewicht.

De BX760X was en is naar mijn mening nog steeds een van de beste AM omroepontvangers ooit. De aanschafprijs bedroeg in 1946/47 zo’n 580 gulden, een vermogen in die tijd. (een behoorlijk huis kostte tussen de 7000 en 9000 gulden)

Zoals gezegd, voor dit toestel is een speciale afstemcondensator  met 6 secties ontwikkeld welke bandspreiding op de korte golf mogelijk maakt. Dit werkt als volgt:

De K.G. banden zijn verdeeld in drie gebieden: K.G. 2A: 13-16-19 meter, K.G. 2B: 19-25-30 meter en K.G. 3B: 30 - 40 3n 50 meter. Hiervan zijn telkens de laatste twee banden gespreid door middel van de  speciale platenvorm van de afstemcondensator. Op twee plaatsen n.l., overeenkomend met de ligging van de betreffende banden is de capaciteitsverandering als functie van de draaiingshoek geringer dan in de rest van het gebied. Voor de drie K.G. gebieden worden de secties C7, C8 en C9 van max. 130 pf ingeschakeld, voor de Lange- en middengolf C4, C5 en C6 van 11 - 490 pf elk. (Helaas heb ik hier geen duidelijke foto van)

De buizenbezetting is als volgt: h.f. versterkertrap: EF 22, mengtrap/oscillator: ECH 21, middenfrequentversterker: EF 22, l.f. versterker, fasedraaier en stuurspanningsbegrenzer: ECH 21, balanseindtrap en detector: 2 x EBL 21, afstemindicator: EM 4, gelijkrichter: AZ 4. 

De werking van het toestel wordt zeer uitvoering beschreven in de servicedocumentatie, je kunt deze hier vinden. Ik zeg het nog maar eens, dankzij de bibliotheek van de NVHR (wordt lid)

De BX760X heeft een bijzondere modulaire opbouw. Het chassis bestaat uit drie eenheden: een h.f. deel, een m.f.- en l.f. deel en een voeding. Deze drie delen zijn gemonteerd op twee stalen L-profielen. De voeding in het midden, de beide andere delen links en rechts daarvan en zodanig dat de bedieningsknoppen aan de zijkant van de kast zitten.

Om te kunnen voorzien in gelijkstroomvoeding leverde Philips een triller-omvormer type 7897C . Dit was een apart apparaat met een lengte van 42 cm en een diameter van 6 cm. 

Achter op de radio zit een zgn. veiligheidsaansluiting - die tref je op meer toesteltypen aan - en die kon zo geschakeld worden dat hierop de triller-omvormer kon worden aangesloten. Voor wisselstroomnetten wordt het netsnoer rechtstreeks op de voeding aangesloten; bij gelijkstroomnetten wordt de triller-omvormer zodanig aangesloten dat deze zich tussen het netsnoer en de voeding bevindt en daar de gelijkspanning omzet in een wisselspanning. In het toestel zelf hoefde dus niets gewijzigd te worden.

Dit is niet mijn eerste BX760X. De eerste BX 760X is heel lang geleden, ergens in de jaren zestig,  naar huidige begrippen nogal barbaars behandeld: dit exemplaar heeft een eigen pagina op deze website gekregen. “Philips BX 760X Gemodificeerd” Zie verder daar. Het is nog steeds in gebruik.

In 1998 kwam ik een ander exemplaar op de zgn. “Bossche Vlooienmarkt” tegen. Om iets goed te maken heb ik deze aangeschaft. Deze zou een betere behandeling krijgen. Uiterlijk in orde, inwendig wat mankementen zoals gebroken snaren.  Dit is het hier verder beschreven exemplaar. Het heeft lang op de plank gestaan maar is in 2016 tenslotte onder handen genomen.

Reparaties

Reparaties Inwendig 2016

  • Toestel uitgekast en gereinigd
  • Snaren lagen los in toestel. Waren gebroken/versleten. Vervangen m.b.v. documentatie. Lijkt eenvoudig zoals het hier staat maar is een hele klus.
  • Primaire 220 V circuit meet onderbroken: gereinigd en weer in orde. Toestel op 245 Volt gezet.
  • Geen originele elco’s: 1e elco blijkt 2 x 50uF te zijn, 1 x 50uF is volgens schema, Getest en een helft is o.k., deze aangesloten. 2e elco getest en o.k.
  • Uitgangstrafo balans eindtrap: 1 helft meet oneindig met de universeelmeter, met “Amprobe “meter in stand “Megger” bijna 0. Daarna met “Hoogspanning reparatiemethode” verlaagd van 5000 Ohm naar 250 Ohm stabiel.
  • Spanning aangesloten, uiteraard via regelbare trafo: L.F. o.k., Toestel speelt matig, oscillator werkt op alle banden (aangetoond met diode-voelertje).
  • Buizen getest: EF 22 van h.f. trap defect, geen emissie. EF 22 van m.f. trap 100%. EBL 21 no1 is iets nieuwer dan no 2. Diodes 11 mA bij 75 V (korte test), anode 42 mA bij 125 V.  EBL 21 no 2 trekt al stroom zonder g1 aan te sluiten, anode 44 mA bij 125 V.  Diodes meten 5 mA bij 75 Volt. 
  • Beide buizen reageren dus iets verschillend, toestel speelt echter goed, niets aan gedaan.
  • Koppel C’s C111 en C113 (5600 pf)  meten 10 MOhm, preventief vervangen. C116 en C117, beiden 1000 pf, meten 20 MOhm tussen anodes eindbuizen en aarde, in serie met 1 kOhm. Niet vervangen.
  • C 106 (100 uF) vervangen, was 33 uF.
  • Volumeregelaar: hier ontbreekt een bevestigingssteun en er is aan geknoeid. Verholpen
  • Steekproeven bij de alom aanwezige grotere teer C’s, op niet kritieke plekken, deze zijn niet bijzonder lek ( meer dan 1 ot 2  MOhm) en zijn niet vervangen, m.u.v. de hierboven al genoemde koppel C’s
  • Alle open schakelaars: gereinigd met Contactspray.
  • H.F. trappen niet hoeven bij te regelen, dit was niet nodig.

Reparaties Uitwendig 2016

  • Weinig aan hoeven te doen. Kast behandeld met Pledge.

Toestand na Reparaties

  • Status februari 2016: Ziet er goed uit, op enkele barsten in de lak aan de bovenzijde na. Speelt zoals verwacht mag worden voortreffelijk, ook in vergelijking met het gemodificeerde toestel. 

Achterkant

Onderkant h.f. deel

Buizenbezetting

 

 

Stationsnamenschaal. Voor de leesbaarheid tegen donkere achtergrond gefotografeerd

Onderkant

Typeaanduiding + allerlei codes. Wie weet de betekenis?

Achterkant open

Onderkant m.f. en l.f. deel

h.f. deel bovenkant

Karakteristieken

Merk:PHILIPS
Type:BX 760X
Serienummer:E 14596
Bouwjaar:1946/ 1947
Frequentiebereiken:LG/ MG/ KG 2a (15,07 - 22, 55 MHz), KG 2b (9,5 - 15,46 MHz), KG 2a (5,94 - 9,8 MHz)
Middenfrequentie:452 kHz. Variabele bandbreedte tussen 11 en 16 kHz.
Buizenbezetting:EF22/ ECH21/ EF22/ ECH21/ EBL21/ EBL21/ EM4/ AZ4
Schaalverlichting:2 x 8045D-00
Bediening:Bedieningsorganen aan de beide zijkanten.
Links boven: netschakelaar
Links onder: v.v.n.a.: Volume, Geluidskwaliteit, Grammofoon.
Rechts: v.v.n.a.: Afstemming, Golfbereik.
Voedingsspanning:110/ 125/ 145/ 200/ 220/ 245 Volt wisselspanning. ca 80 Watt
Met trilleromvormer type 7897C ook geschikt voor gelijkspanning.
Antenne:Extern
Externe Aansluitingen:Antenne, Grammofoon, Externe L.S. (5 Ohm)
Maten (H x B x D):40 x 70 x 27 cm
Gewicht:ca 18 kg
Kast:Hout, lichtbruin gelakt met houtnerf. licht kunststof luidspreker rooster. Bovenkant iets donkerder dan de rest van de kast. Donkerbruine voet.
Bijzonderheden:Luxe toestel met grote 23 cm dubbelconus luidspreker en balanseindtrap.
H.f. versterker en preselectie, variabele m.f. bandbreedte, bandspreiding op KG.
Typenummers componenten:Luidspreker: 9634-05 of 9734-05. Zie verder documentatie
Collectienummer:
status:
35
In de collectie