Novak P556 "Pontiac"

Novak is in 1929 opgericht in Brussel. Het is een van de kleinere Belgische radiofabrikanten. Na een samengaan in 1960 met “Arel”, een andere Belgische producent, wordt het bedrijf overgenomen door een Amerikaans bedrijf.

Tot midden jaren zestig worden toestellen onder de merknaam AREL - NOVAK geproduceerd, maar niet meer in België.

De Novak P556 “Pontiac” uit 1948 is een eenvoudig toestel opgezet volgens het standaard 4 buizen ontwerp. Dit werd vrij algemeen toegepast voor kleine goedkope radio's. Technisch gelijk zijn de P483 en de P485 die een iets andere kast hebben en de N487 uit 1950 met een identieke kast.

Het toestel is voorzien van Lange-, Midden- en Korte Golf.

De buizenbezetting bestaat uit UCH21, UCH21, UBL21 en UY1N. De eerste UCH21 doet dienst als oscillator/mengtrap, de tweede is de middenfrequent versterker (heptodedeel) en laagfrequent voorversterker (triodedeel). De UBL 21 is de l.f. eindtrap. Deze buis bevat tevens een tweetal diodes welke voor de AVR en de signaaldetectie zorgen. De UY 1N is de gelijkrichter.

Het toestel wordt rechtstreeks uit het stroomnet gevoed: het chassis kan dus onder spanning staan! Omdat de netschakelaar enkelvoudig is uitgevoerd kan dit dus ook het geval zijn bij uitgeschakeld toestel. Achter op het toestel zit een spanningsomschakelaar voor 110/ 130/ en 220 Volt. Origineel hoorde er een nestsnoer bij waarin een weerstandsdraad verwerkt was: met de daarvoor gekozen lengte van het snoer “verdween” 110 Volt…. Het schema vind je hier.

In dit exemplaar is de spanningsomschakelaar verdwenen en een normaal netsnoer aangesloten zodat het alleen op 110 Volt kon spelen.

Voor dit soort kleine radiootjes was echter een externe verloop weerstand beschikbaar. Die kon voor meerdere modellen gebruikt worden omdat het stroomverbruik voor deze standaard schakelingen ongeveer gelijk is. Daarmee kon een voor 110 Volt gemaakt toestel gebruikt worden op een netspanning van 220 of 130 Volt. Het is een ronde metalen koker met twee pennen en daarin een draadgewonden weerstand. Die steek je in een 130 of 220 Volt stopcontact. Aan de voorkant 3 contacten: “0”, “130” en “220”. 

Een radio voor 110 Volt sluit je aan tussen “0” en “130” bij een 130 Volt stroomnet en tussen “0” en “220” bij een 220 Volt stroomnet. De getallen op de achterkant geven dus aan wat je er aan de voorkant in moet stoppen om er 110 Volt uit te krijgen. En zo heeft dit radiootje (zonder achterwand) met deze weerstand jaren gespeeld. Dat de weerstand warm wordt spreekt vanzelf.

Dit toestelletje is een familiestuk dat ergens begin jaren vijftig uit België is meegenomen. Als kind fascineerden het bootje en het vliegtuigje op de stationsnamenschaal mij nogal. Deze kanten van de midden- resp. lange golf liepen toen over in de visserij- resp. luchtvaart band. Het toestel heeft tot halverwege de jaren zestig gespeeld en is daarna in onbruik geraakt.

Het heeft altijd droog en schoon gestaan. In 1998 weer eens voorzichtig aangezet met slecht resultaat. In 2017 dan toch maar eens goed gereviseerd.

Pontiac logo