Het zelf bouwen van radio’s is al vanaf het begin erg populair geweest. De motieven hiervoor waren behalve kostenbesparing ook interesse in de techniek zelf. Niet alleen volwassenen maar ook de (alleen mannelijke?) jeugd had hiervoor belangstelling.

“De Muiderkring”, de uitgever van o.m. “Radio Bulletin” en ook “Radio Blan” gaf in 1948 de eerste editie van het boek “Jongensradio” uit, waarin tal van interessante en goed na te bouwen projecten werden beschreven. Aangemoedigd door bladen als “Radio Blan” en boeken als “Jongensradio” en geholpen door winkels waar nog gewoon radio onderdelen verkrijgbaar waren, werd er een wereld aan mogelijkheden geopend. Die onderdelen werden onder meer geleverd door “Amroh” uit Muiden, voor hele generaties een begrip. (Overigens is er nooit een boek “Meisjesradio” geweest!).

Hoewel niet specifiek van de “Eenpitter” vond ik nog zo’n typisch AMROH onderdelenzakje. Zie afbeeldingen hiernaast. Handig, die kleurcodes voor weerstanden.

Uit de 13^e editie van dit boek, uitgave 1962, is het schema van de “Eenpitter” afkomstig. Sterk hierop gelijkend was de “Hollands Glorie” ontvanger, waarmee een deel van de z.g.n. Visserijband kon worden ontvangen. In hetzelfde boek staan behalve deze twee ook andere eenvoudige radio-ontvangertjes, wat bewijst hoe populair dit was. In ditzelfde boek staat ook de geheimzender “Luxa - VOX”, een lichtzender die elders op deze site wordt beschreven.

Het hierna beschreven toestelletje is gebaseerd op de “Eenpitter” maar met een schakelaartje op de zijkant kan een deel van de Visserijband worden ontvangen en wordt een deel van de middengolf beter gespreid ontvangen. Waarmee dan een “Hollands Glorie” ontvanger is gemaakt.

De ontvanger is heel eenvoudig van opzet. De basis wordt gevormd door de onvolprezen 402 spoel van Amroh als afgestemde kring. Gegevens over deze spoel vind je  hier  . Het deel tussen de aansluitingen 3 en 4 doet dienst als afgestemde kring - waarbij de aftakkingen 1 en 2 mogelijkheden bieden voor antenne inkoppeling en frequentiebereik - de winding tussen 5 en 6 doet hier dienst als terugkoppel spoel.

In deze ontvanger zit een ECL 86 waarvan het triodedeel werkt als (rooster)detector. Vanaf de anode wordt een deel van het signaal - dat nog steeds een h.f. component bevat - regelbaar teruggekoppeld naar de ingang waardoor “dempingsreductie” plaats vindt. Het penthodedeel zorgt voor voldoende laagfrequent versterking om een bescheiden luidsprekertje aan te sturen.

De prestaties zijn afhankelijk van een aantal factoren. Allereerst de lengte van de antenne: een lange antenne geeft veel signaal af maar dempt de kring waardoor de selectiviteit sterk afneemt. Sterke zenders worden “breed” en overstemmen andere of klinken door elkaar. In dat geval is het van belang de antenne op een lagere aftakking van de kring aan te sluiten. ( aansluiting 1 of 2). Een korte antenne kan op de bovenkant van de kring aangesloten worden ( aansluiting 4). Verder kun je spelen met de terugkoppeling - “op het randje van genereren” - geeft de grootste gevoeligheid en hoogste selectiviteit (vandaar de naam “dempingsreductie”). Te veel terugkoppeling laat de kring oscilleren - ook wel genereren genoemd - wat hoorbaar is aan een fluittoon. Dit betekent ook dat via de antenne energie wordt uitgestraald, die op andere toestellen hoorbaar is en storing kan veroorzaken. Ooit heette dit verschijnsel “Mexicaanse Hond”.

Er zitten drie knoppen op het toestelletje: Volume/netschakelaar, Afstemming, Terugkoppeling. Aan de zijkant een schakelaar voor ontvangst van een deel van de visserijband en een aarde en twee antenne aansluitingen.

De prestaties waren vroeger met de middengolf vol relatief sterke zenders best wel goed. Dan kon de antenne laag op de kring worden aangesloten wat de selectiviteit ten goede komt.

Ik heb laatst (juni 2020) weer eens geluisterd: met een lange draad (circa 30 meter) met weinig terugkoppeling prima ontvangst van drie lokale LPAM zenders op 675, 891 en 1008 kHz. Met een korte draad (5 meter) werd het al wat moelijker qua volume en moest meer terugkoppeling worden gegeven wat ten koste ging van geluidskwaliteit.

De bouwbeschrijving van de EENPITTER vind je hier . Let op hoe goed alles wordt uitgelegd, ook het gebruiken van de ontvanger.

Dit ontvangertje heb ik niet zelf gemaakt maar jaren terug gekregen en op de “monumentenlijst” geplaatst.

Voorkant

Achterkant

Opzij