Blaupunkt F511 WP
Blaupunkt F511 WP Voorzijde
De Blaupunkt F511 WP is van rond 1950/1951. Het toestel is voorzien van de in Duitsland - eerder dan in Nederland - snel opkomende FM band. Deze radio heeft als type F511 WP. (W = Wechselstrom, P = Presstoff kast).
Verwante types zijn de F510/512 WH (W = Wechselstrom, H = houten kast)en de F511 U (Universeel, geschikt voor wissel- en gelijkstroom).
Deze radio heeft allerlei kenmerken van een divers en zuinig materiaal gebruik. Zo zijn er buizen van verschillende generaties gebruikt: Stalen en glazen buizen uit de E-serie (EBF15, EAA11 resp. EL11, AZ11 en EM 11), een buis uit de Rimlock-40 serie (ECH42) en een uit de 80 serie (EF80). Ook het gebruik van een electro-dynamische luidspreker was in 1950 niet meer algemeen gebruikelijk.
Bijzonder is dat met dit gezelschap - niet specifiek hiervoor ontworpen - buizen een ontvanger is gebouwd voor zowel AM als FM. Dat werd mede bereikt door een bepaalde buis meerdere functies te geven. Met name de EF 80 wordt voor maar liefst drie functies tegelijkertijd ingezet: hoogfrequent voorversterker voor UKW , middenfrequent versterker voor UKW en laagfrequent versterker.
Omdat de te verwerken frequenties ver uit elkaar liggen ( 100 MHz, 10,7 MHz en audio) kan dit met behulp van slimme filtertrucs succesvol worden gedaan. Voordeel: je spaart twee buizen uit. Nadeel: ingewikkeld en vrij storingsgevoelig - als de EF 80 slechter wordt merk je dit in drie functies.
De “Triplex”schakeling is uitvoerig beschreven in het boek “FM -Theorie en Praktische toepassingen” door L. Foreman, uitgave 1963 van “De Muiderkring”. Ik ben zo vrij geweest om de pagina’s 110, 111 en 112 hiervan, handelend over dit onderwerp, in de bibliotheek op te nemen. Zie "Triplex Schakeling" (klik op de link)
De buizenbezetting/functies zijn als volgt:
Voor UKW: EF 80 is h.f. versterker, ECH42 is mengtrap, EF 80 en EBF15 middenfrequent versterker voor UKW, EAA 11detector voor UKW, EF 80 laagfrequent voorversterker, EL 11 eindbuis.
Voor LG/MG/KG: ECH42 is mengtrap, EBF 15 middenfrequent versterker en detector, EF 80 laagfrequent voorversterker.
De AZ11 is de gelijkrichter voor het geheel en de EM 11 is de afstemindicator
De geluidskwaliteit is redelijk. De gevoeligheid op AM is naar behoren, de UKW vind ik vrij ongevoelig voor zwakke zenders. Dit kan normaal zijn: ik heb geen goed vergelijkingsmateriaal, maar b.v. de Philips BD522 (met dezelfde mengbuis en een EF 43 als h.f. buis) presteert iets beter.
Dit toestel is in 2016 op de “Bossche Vlooienmarkt” in Rosmalen gekocht. De achterwand ontbreekt, daardoor viel het bijzondere interieur extra op, wat de reden voor aankoop was. Persoonlijk vind ik het namelijk geen mooie radio qua vormgeving. De kast was gaaf, evenals het luidsprekerdoek en de stationsnamenschaal. Het netsnoer ontbrak (komt wel vaker voor). Het binnenwerk was schoon en compleet: Voedingselco en condensatoren op grote schaal vervangen.
Om het bestuderen van deze ontvanger te vergemakkelijken heb ik bij wijze van uitzondering het schema uit de NVHR bibliotheek “geleend”, zie Schema F511 (klik op het woord) . Hier zie je ook de grote weerstand terug die naast de EL 11 op het chassis staat: 20 kOhm, 6 Watt. Dient alleen om de voeding extra te belasten (en te stabiliseren?)
Reparaties
Reparaties Inwendig: 2016
- Buizen op emissie getest: AZ 11 100%, richtpen in buisvoet ontbreekt, EL 11 80% (40mA), EAA 11 100% (20mA bij 75 V korte test) EBF 15 100% (diodes 10 mA bij 75V korte test) Richtpen in buisvoet ontbreekt. ECH 42 100% (42 mA), EF 80 100% (48 mA). Diodes worden KORT getest omdat ze niet zijn gemaakt voor grotere stromen dan hooguit enkele milliampères. Deze test geeft wel een indruk van de staat van de diodes. Afstemoog EM 11 is redelijk.
- Het ontbreken van de richtpennen is een raadsel. De buizen kunnen evengoed maar op één manier in de buisvoet. Daarom niet vervangen. Alle buizen op één na zijn van het merk Telefunken: de EF 80 is van “Tronal”.
- De elco’s in de voeding zijn niet origineel, moet zijn 2 x 16 uF en 1 x 4 uF volgens schema, is 3 x 50 uF. Voor de AZ 11 is dit geen bezwaar. Elco’s getest en goed bevonden. Originele 4 uF elco laten zitten, deze is volkomen dood. De vervangende 50 uF zit op een andere plaats op een manier die erop lijkt dat deze qua opstelling origineel is.
- Elco’s 10 uf en 50 uF (resp. FM detectie en ontkoppeling kathodeweerstand eindtrap) vervangen, zijn dood.
- Keramische trimmers in oscillator en h.f. circuits: Het zilver op het buitenblad is geoxideerd/verdwenen en ze hebben dus geen of minder capaciteit. Bovendien zitten ze vast en zijn niet regelbaar, met “warme methode” gangbaar gemaakt. Zilver opnieuw aangebracht met “Bison” zilverlijm. Opnieuw afgeregeld. Schaal wijkt na inbouw nog iets af. Voorlopig zo gelaten.
- Noot 1: vastzittende keramische condensatoren zijn met de “warme methode” weer gangbaar te maken. Deze bestaat uit het met een soldeerbout verhitten van de stelschroef. Zorg dat er goed contact is met de soldeerbout, het moet allemaal niet te lang duren. Gelijktijdig met een passende schroevendraaier voorzichtig proberen te draaien. Meestal komt er plotseling beweging in. Bout weg en een tijdje blijven draaien. Als je teveel verhit draait alleen de schroef. Oefen eerst op een los exemplaar.
- Noot 2: “Bison” zilverlijm is helaas bijna niet meer te verkrijgen.
- Kritische condensatoren: allen reeds eerder vervangen door (een van) de vorige eigenaar(s). Er zitten nu gele polyster C’S in.
- Aan/uit schakelaar op volumeregelaar hersteld maar alweer defect. Nog uitbouwen en beter repareren.
Reparaties Uitwendig 2016
- Kast gepoetst met Bakelietpoets (www.politoeren.com), staalwol 000 en in de was gezet (“Traditional Wax”). Poetsen kan ook met “Brasso” koperpoets.
- Gouden biezen op kast en knoppen opnieuw aangebracht met “Decorfin” Goud 801 (waterbasis)
Status juni 2016
- AM deel werkt naar behoren, FM deel is ongevoelig voor zwakke zenders (zie boven).Lichte brom nog oplossen (afscherming?)
- Nog te doen: Originele achterwand zoeken of replica maken. (Wie o wie?) Netschakelaar is nog defect.
Karakteristieken
Merk: | BLAUPUNKT |
Type: | F 511 WP |
Serienummer: | 855584 |
Bouwjaar: | 1951 |
Frequentiebereiken: | LW/MW/KW/UKW (87,5 – 100 MHz) |
Middenfrequentie: | 473 kHz/10,7 MHz |
Buizenbezetting: | EF 80/ ECH 42/ EBF 15/ EAA 11/ EL 11/ AZ 11/ EM 11 |
Schaalverlichting: | 2 x 6,3 V 0,3 A |
Bediening: | Rechter zijkant: draaischakelaar voor Golfbereik/Tonabnehmer.PU. Draaiknoppen: Links voor: Netschakelaar, Volume, Toonregeling. Rechts voor: Afstemming |
Voedingsspanning: | 110/125/150/220-240 V wisselstroom, 75 Watt |
Antenne: | Extern voor zowel AM als UKW |
Externe Aansluitingen: | Antenne AM, Antenne UKW, Tonabnehmer, Externe L.S. - hoogohmig/hoge spanning! - 3000 Ohm |
Maten (H x B x D): | 35 x 58 x 25 cm |
Gewicht: | 12 kg |
Kast: | Bruin bakeliet "Pressstoff" |
Bijzonderheden: | Vroege Duitse AM/FM ontvanger met “Triplex” schakeling en spaarzaam materiaalgebruik. |
Typenummers componenten: | Luidspreker: Electro-dynamisch |
Collectienummer: status: | 155 In de collectie |