Philips BD290U

De Duitse Philips BD 290U is een klein, eenvoudig naar goed ontworpen radio’tje uit 1950. Het toestel is ook bekend onder naam “Philetta 50”.De Nederlandse versie heeft als typenummer BX 290U.

Philips heeft meer toestellen in Duitsland verkocht onder de naam “Philetta”; b.v. de B3X82U als “Philetta de Luxe”

De radio is voorzien van Lange-, Midden- en Kortegolf: deze loopt van 9,5 tot 12 MHz (25 en 31 meter band) en stemt daardoor gemakkelijk af. Dit waren de meest gebruikte Korte Golf banden voor afstanden buiten Europa.

De buizenbezetting bestaat uit de UCH42, 2 x de UAF42, de UL41 en de UY 1. De UCH42 is de oscillator/mengtrap, de eerste UAF42 is de middenfrequent versterker/detector, de tweede UAF42 is de laagfrequent voorversterker, de UL 41 de eindtrap en de UY 41 de gelijkrichter. De BX290U heeft i.p.v. de tweede UAF42 een UBC41 toegepast. Ook heeft de BD 290U een zekeringetje in de netleiding: iets dat de BX290U niet heeft.

Het toestelletje is voorzien van een raamantenne die als een soort beugel op de radio is bevestigd. Hierdoor speelt het ook aardig zonder buitenantenne. (Ook is deze beugel handig om de radio op zijn kop te zetten bij reparaties) Voor de korte golf is een “plaatantenne” gebruikt, een geleidende strip aan de binnen-bovenkant van de kast.

Het toestel wordt rechtstreeks uit het stroomnet gevoed: het chassis kan dus onder spanning staan! In de anodeleiding van de gelijkrichtbuis is een weerstand van 180 Ohm opgenomen. Deze beperkt in zekere mate de inschakelstroom bij het opladen van de voedingselco. De gloeidraden van de buizen staan in serie geschakeld met het schaalverlichtingslampje een aantal weerstanden, in de BD290U zijn twee hiervan NTC weerstanden die de inschakelstroom beperken en daardoor de levensduur van buizen en lampje verlengen. (een NTC weerstand heeft in koude toestand een hoge waarde - de (inschakel)stroom warmt hem snel op waardoor de weerstand daalt). Gloeidraden van U-buizen zijn doorgaans relatief dun t.o.v. de “normale” buizen uit de E-serie)

Bijgevoegd de documentatie inclusief schema van de BX290U (handig om een snaar te verwisselen) en het schema van de BD290U dat afwijkt van de BX 290U.

Het is een leuk en gewild model door zijn attractieve stationsnamenschaal met doorzichtige kunststof spijlen die in het donker mooi worden aangelicht door de schaalverlichtingslampje.

Dit toestelletje heb ik enkele jaren terug voor weinig op een beurs gekocht: de schaal was deels gesmolten -hoe komt dit vraag je je af - en het Philips logo ontbrak. Ook was de afstemsnaar gebroken. Toevallig kom ik op dezelfde beurs eveneens voor weinig een licht beschadigde schaal kopen...Deze schaal is kennelijk voor export naar Engeland gemaakt gezien de opschriften. Ook inwendig bleek er het nodige aan te mankeren. In december 2019 is het gerepareerd. Lichte sporen van roest wijzen op een tijdelijke vochtige verblijfplaats..

Reparaties

Reparaties Inwendig: 2019

  • Primaire circuit is onderbroken. Zekering was heel. Contacten netschakelaar schoongespoten. Alle buizen verwijderd en voeten schoongemaakt. Die van de UY 41 was hardnekkig geoxideerd. Defect schaallampje vervangen. Primaire gloeidraadcircuit meet nu een zekere weerstand. Voorzichtig getest met regelbare spanning. Dit was nu in orde.
  • Van de gecombineerde weerstand R3/R4/R5 was de sectie R5 – de anodeweerstand van de UY41, 180 Ohm, overbrugd met een andere weerstand. Deze sectie blijkt doorgebrand. De vervangende weerstand zat ingeklemd tussen de UAF42 en de UL41. Deze weerstand “omhoog” gebracht i.v.m. warmte afgifte.
  • De ratel C 14 van 22 nF was aan één kant losgeknipt. Blijkt volledige sluiting te hebben. Niet vervangen. Zou het eerdere doorbranden van R5 hier een gevolg van kunnen zijn?
  • De buizen op emissie getest. Alle buizen zijn van het merk “Valvo” en dus misschien nog origineel. Allemaal hebben ze (vrijwel) 100% emissie behalve de UL 41 die niet verder dan 30% komt. Deze vervangen door een nieuwe van het merk “Haltron”. Verderop zal blijken dat de koppel -C erg lek is. Is de UL 41 daardoor voortijdig versleten?
  • De elco’s van de voeding. Deze geregenereerd, dit proces was na circa 5 uur voltooid. Ze blijken nog perfect in orde. (50 uF)
  • De ontkoppel elco van de kathodeweerstand van de UL 41. (C33 – 100 uF) blijkt niet aanwezig. Er zijn ook geen sporen van verwijdering, daarom niet opnieuw aangebracht.
  • Het toestel bevat een aantal C’s van het merk “ERO”. De koppel-C van 6,8 nF is lek. 3MOhm, vervangen.
  • De “Boucherot C” (C34 van 4700pF in de BX290U) en 15 nF in de BD290U meet 5 MOhm (bij 750 Volt). Is niet lek, maar voor de veiligheid een nieuwe C van 0,1 uF ermee in serie gezet. Doorslag zou fataal zijn voor de uitgangstrafo.
  • 2 ontkoppel C’s van 47.000 pf en 0,1 uF meten ongeveer 300 kOHm. Vervangen door nieuwe exemplaren. Oude exemplaren in plastic zakje bij het toestel opgeborgen.
  • Enkele “aangedane” weerstanden doorgemeten, zijn in orde, niet vervangen.
  • Golfbereikschakelaar gereinigd met contactspray.
  • Spoelkernen lijken nog origineel. Niet aankomen.
  • Na laatste algehele controle: toestel op spanning gebracht. Het speelt, het geluid klinkt goed en de schaal klopt ook.

Reparaties Uitwendig:2019

  • De knoppen zaten muurvast. Inspuiten met WD40 en geduldig een paar dagen wachten en voorzichtig proberen los te maken leverde uiteindelijk resultaat op.
  • Uitkasten en schoonmaken.
  • Het opleggen van een nieuwe snaar is een klus apart – waar ik een hekel aan heb. Maak eerst een snaar van de juiste lengte en fixeer de knoopjes aan de einden met nagellak. Bij het opleggen van de snaar moet deze langs verschillende rolletjes gevoerd worden; omdat hij nog niet strak staat glijdt hij er steeds vanaf. Dit is te voorkomen door de snaar losjes met een stukje Leukoplast te fixeren maar wel zodanig dat hij nog kan glijden. Niet vergeten weg te halen anders raakt de pleister tussen de snaar en het wieltje. Zie de foto. In de trommel waar de veer in ligt zit een koperen hulpstuk waar de veer omheen ligt. Omdat de veer zonder dit hulpstuk al strak zit heb ik het weggelaten. Dit hulpstuk dient m.i. om de snaar gemakkelijker aan de veer te krijgen en de veer dan met dit hulpstuk op te spannen.
  • Witte bies op de kast hersteld.
  • Ontbrekend Philips logo opnieuw vastgeplakt
  • Kast gepoetst met bakelietpoets “Ron’s Bakelietpoets”. Kan ook met “Commandant 4”. Inwrijven met was.
  • Randaardestekker vervangen door origineel exemplaar.
  • Let op: Bij het terugplaatsen van de knoppen de schroefgaatjes opvullen met was. De schroefjes staan onder spanning en met natte handen….

Toestand na Reparaties:

  • Status 2019: Speelt weer goed. De raamantenne werkt goed. Het uiterlijk is afgezien van de scheurtjes in de stationsnamenschaal en een (roest)vlekje op het luidsprekerdoek in orde.

Achterzijde

Stationsnamenschaal. Engelse versie

Ongerestaureerd. te warm gestaan?

Achterzijde open

Onderzijde

Detail met snaren. Let op de plakkertjes

Chassis

BD 290U bij nacht

Nieuwe weerstand R5

Karakteristieken

Merk:PHILIPS
Type:BD 290 U / “Philetta 50”
Serienummer:W13971A (A van Allström)
Bouwjaar:1950
Frequentiebereiken:LG/ MG/ KG (25 en 31 meter/ 9,5 - 12 MHz)
Middenfrequentie:452 kHz
Buizenbezetting:UCH42/ UAF42/ UAF42/ UL41/ UY41
Schaalverlichting:8097 D-00 (20V 0,1 A) of 8005D
Bediening:Twee draaiknoppen: links Netschakelaar/Volume, rechts: Afstemming en golfbereik.
Voedingsspanning:110/127 en 220 Volt Gelijk- en wisselspanning 45 Watt
Let op: chassis staat onder netspanning!
Antenne:Intern: raamantenne en plaatantenne en extern.
Externe Aansluitingen:Antenne en aarde
Maten (H x B x D):26 x 21 x 16 cm
Gewicht:3,5 kg
Kast:bruin bakeliet
Bijzonderheden:“Duitse” Philips. Nederlandse uitvoering bekend als BX290U
Typenummers componenten:Luidspreker: perm. dynamisch type 9730
Collectienummer:
status:
158
In de collectie