Lichtzenders

Het overdragen van informatie met behulp van licht is al heel oud. Denk aan seinlampen op schepen, spiegels om zonlicht te reflecteren, e.d.

In de Tweede Wereldoorlog werd door de Duitsers een “Lichtsprechgerät” ontwikkeld waarmee, gerichte en bijna niet af te luisteren berichten draadloos konden worden verstuurd.

Het grootste voordeel van deze methode is ook een nadeel: er kan alleen van punt tot punt worden gecommuniceerd en er is altijd direct zicht nodig tussen zender en ontvanger.

Ik hoop later wat meer informatie over deze toepassingen te kunnen publiceren.

Zoals onder het hoofdstuk “U.A.E.M.” werd beschreven moest ik een communicatie probleem draadloos proberen op te lossen, waarbij zenders taboe waren (als we die toen al konden bouwen)

De elektrotechniek stond nog in de kinderschoenen en UAEM was nog niet “uitgevonden”. Het boek “Jongensradio”, 13^e druk uit 1962, bood een schijnbaar aantrekkelijke oplossing. Op bladzijde 111 stond de “Geheimzender Luxa Vox” beschreven. Het bouwschema was zodanig duidelijk dat we een poging waagden deze “sprong in de techniek” te wagen. Zie de Bouwbeschrijving LuxaVox (klik op de titel).

Ook hier weer de waarschuwing tegen clandestien zenden!

Het werd in eerste instantie een mislukking. Het is achteraf gezien, ook wel een wat kritisch ontwerp.

Om een lang verhaal kort te maken, na veel vallen en opstaan slaagden we er in een werkende lichtzender/ontvanger te maken. Daarmee was (wat moeizame) communicatie tussen twee stations over een afstand van circa 200 meter mogelijk. Het leverde wel een hoop ervaring met het bouwen van versterkers op: die werd dan ook met groot succes ingezet bij het eerste UAEM experiment.

Het gevolg was, dat de lichtzender prompt net zo verouderd was als de Langegolf Machinezender van Kootwijk na de “uitvinding” van de Korte Golf.

Daarmee kwam een einde aan de “Lichtzender Eerste Generatie”.

 

Jaren later (begin jaren 70) werd het idee van de lichtzender weer eens opgediept en als “Lichtzender Tweede Generatie” in de praktijk gebracht. Het overbrugde traject was 800 meter en redelijk betrouwbaar. De zender werkte met buizen, de ontvanger met transistoren. Als zender werd een 10 Volt 4 Watt gloeilampje gebruikt, opgesteld in een auto-koplamp reflector met een diameter van 18 cm. De ontvanger had als “licht-naar-audio-converter” een OCP71 achter een lens van 12 cm diameter. Onnodig te zeggen dat een en ander wel opviel, zeker in het donker…

 

Het idee van de lichtzenderij blijft toch ergens sluimeren: pakweg 10 jaar terug ontstond het idee van de “Lichtzender Derde Generatie”, geheel uitgerust met halfgeleiders en LED’s.

De voorlopige proeven hiermee wezen uit dat de grens van het bereik werd beperkt tot de optische reikwijdte. Toch bleek ook zelfs via wolkenreflectie signaaloverdracht plaats te kunnen vinden.

Er zijn dus nog genoeg uitdagingen: het systeem uit de jaren zestig en zeventig met “breedband audio” zou vervangen kunnen worden door b.v. smalband telegrafie of een van die moderne digitale modes waarbij zelfs signalen zwakker dan de ruis kunnen worden gedetecteerd. Op deze wijze zou reflectie en verstrooiing via wolken – waarbij niet of nauwelijks een nog zichtbare hoeveelheid licht overblijft – een mogelijkheid kunnen zijn om een geslaagde verbinding te maken. Het nauwkeurig uitrichten vervalt hiermee: “gewoon” de lucht afzoeken en uitluisteren.

In een later stadium hoop ik meer details en achtergrondinformatie over dit onderwerp te kunnen geven. Maar hier alvast een aantal:

Uit de jaren vijftig/zestig:

Lichtgevoelige cellen en hun toepassing, RB dec.1959

Draadloos telefoneren met lichtgolven, PT 10-11-1967

Hierna een viertal artikelen voor degenen die een idee van de mogelijkheden willen hebben. De techniek is van rond 1980, op dit punt inmiddels al heel erg Techniek van Toen..het valt op dat er vrij veel radiozendamateurs bij betrokken zijn.

Het Almiron project – Lichtelefonie, CQ-PA, jaar onbekend

Experimenten met Lichttelefonie, Electron april 1979

High power Lichttelefonie, Electron januari 1980

Infrarood Zender en ontvanger, Elektuur juli/aug 1980

Tenslotte, een van zeer recente datum:

QRV op 320THz, Electron januari 2021